ΕΝΩ Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΑΡΑΠΑΙΕΙ ΕΡΧΕΤΑΙ «ΘΥΕΛΛΑ» ΑΠΟ ΑΝΑΤΟΛΑΣ

Γράφει ο Νίκος Χειλαδάκης

Το 2014 θα είναι από τις πιο κρίσιμες χρονιές για την Τουρκία όπου θα παιχτούν μεγάλα και πολύ σημαντικά γεωπολιτικά παιχνίδια τα οποία σίγουρα θα έχουν άμεσες επιπτώσεις στην ευρύτερη περιοχή και φυσικά και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.  Η Τουρκία θα βρεθεί αντιμέτωπη με τρεις πολύ κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις με έντονες αποσταθεροποιητικές προεκτάσεις. Συγκεκριμένα θα έχουμε τις δημοτικές εκλογές στις 30/3, στη συνέχεια την εκλογή προέδρου που από τώρα προκαλεί προβλήματα στην εσωτερική πολιτική σκηνή και τέλος βουλευτικές εκλογές με ένα αβέβαιο πολιτικό πεδίο καθώς κάνεις δεν γνωρίζει τι θα γίνει με τον Ερντογάν.

Υπάρχουν τρία δεδομένα στην σημερινή  κατάσταση που πρέπει να έχουμε υπ’ όψιν. Το πρώτο είναι ότι ο Ερντογάν έχει στην ουσία αποδιοργανώσει σε μεγάλο βαθμό τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις καθώς έχει στείλει στις φυλακές εκατοντάδες ανώτερους και ανώτατους αξιωματικούς, έχει προκαλέσει την παραίτηση εκατοντάδων στελεχών ιδιαίτερα στο τουρκικό ναυτικό, ενώ παράλληλα έχουν εμφανιστεί φαινόμενα διαλύσεως με αθρόες λιποταξίες και πολύ περίεργα «ατυχήματα» με πολλούς νεκρούς. Βέβαια δεν θα πρέπει να αγνοούμε το γεγονός ότι συνεχίζεται μια τρελή εξοπλιστική κούρσα που έχει εξοπλίσει μια τεράστια στρατοκρατική μηχανή η οποία ανεξέλεγκτη είναι ικανή να προκαλέσει θανάσιμα χτυπήματα όπως ένα πληγωμένο θηρίο που επιτίθεται στον εχθρό του. Το δεύτερο δεδομένο είναι ότι ο περίφημος νεοοθωμανιστής υπουργός Εξωτερικών, Αχμέτ Νταβούτογλου, έχει κατορθώσει μέσα σε λίγα χρόνια να προκαλέσει τα περισσότερα προβλήματα που είχε ποτέ η Τουρκία με όλο τον περίγυρο της. Το ρήγμα στις σχέσεις με το Ισραήλ όχι μονό δεν έκλεισε αλλά βαθαίνει ακόμα περισσότερο. Οι σχέσεις με τις ΗΠΑ έχουν διαρραγεί ανεπανόρθωτα μετά το τελευταίο ταξίδι του Ερντογάν στις ΗΠΑ τον Απρίλιο του 2013. Με την Αίγυπτο σοβεί μια πρωτοφανή κρίση στην ιστορία των δυο χωρών. Υπάρχουν τα προβλήματα με τον εμφύλιο στην Συρία, με το Ιράκ, ενώ με το Ιράν υπάρχει ένα περίεργο αίνιγμα σχετικά με τις σχέσεις της Άγκυρας με τη Τεχεράνη αλλά αναμφίβολα οι δυο χώρες είναι κάθετα αντίθετες σχετικά με το μείζον θέμα της Συρίας. Με την Ρωσία υπάρχει μια αυξανόμενη ψυχρότητα που φτάνει ακόμα και για πρώτη φορά στην τουρκική  ιστορία με αεροπορικές εμπλοκές στην Μαύρη Θάλασσα. Όλα αυτά έχουν αποδυναμώσει έντονα την διεθνή εικόνα της Τουρκίας και σίγουρα δημιουργούν ένα εύφλεκτο τοπίο. Το τρίτο δεδομένο είναι πως στο εσωτερικό μαίνεται ο εμφύλιος πόλεμος στον ίδιο χώρο που ο Ερντογάν στηρίχτηκε για να ανέλθει στη εξουσία, δηλαδή στο πολιτικό Ισλάμ. Ο πρώην πνευματικός του «πατέρας», ο Φετουλάχ Γκιουλέν, είναι πλέον ο μεγαλύτερος εχθρός και αυτό δημιουργεί μια πρωτόγνωρη κατάσταση που για πρώτη φορά τρίζει τα θεμέλια της παντοδυναμίας του Ερντογάν. Είναι εμφανές ότι αυτοί που επέλεξαν κάποτε τον Ρ.Τ.Ερντογάν για ηγέτη της Τουρκίας, έχουν αποσύρει πλέον την εμπιστοσύνη τους.

 

Η διαδικασία κλονισμού ακόμα και ανατροπής της εξουσίας του Ερντογάν περνά από τρεις φάσεις, σύμφωνα με ένα πολύ αποκαλυπτικό δημοσίευμα του Τούρκου αρθρογράφου της εφημερίδας Sabah, Mahmut Övür. Η πρώτη φάση ήταν τα γνωστά γεγονότα του Γκεζί παρκ της Κωνσταντινούπολης, τον Ιούνιο του 2013, όπου για πρώτη φορά ο παντοδύναμος Ερντογάν φάνηκε να χάνει την παντοδυναμία του που είχε κτίσει τα προηγούμενα δέκα χρόνια εξουσίας. Παρ’ όλα αυτά ο Ερντογάν κατάφερε να ξεπεράσει την κρίση του Γκεζί παρκ φυσικά με πολλές απώλειες ενώ φάνηκε τότε καθαρά ποιοι τον πολεμούν στο εσωτερικό αλλά και  στο εξωτερικό πεδίο. Ακολούθησε σχετικά γρήγορα η δεύτερη φάση που ξέσπασε με το σκάνδαλο διαφθοράς στις 17 Δεκεμβρίου, με την θύελλα των συλλήψεων που ακουμπούσαν ακόμα και τον ίδιο του Τούρκο πρωθυπουργό. Το σκάνδαλο αυτό εξελίχτηκε σε ανοιχτό πόλεμο μεταξύ του Ερντογάν και της δικαστικής εξουσίας και παράλληλα μεταξύ του Ερντογάν και του τάγματος του ισλαμιστή ηγέτη, Φετουλάχ Γκιουλέν. Με τον Γκιουλέν, παρά τις κάποιες προσπάθειες προσέγγισης μεταξύ τους παραμένει ένα αγεφύρωτο χάσμα μετά και τις πρωτοφανείς κατάρες του Γκιουλέν κατά της παράταξης το Ερντογάν. Η τρίτη και ίσως η πιο ενδιαφέρουσα φάση, που δεν έχει ακόμα «παιχτεί», σύμφωνα με τον Mahmut Övür, είναι η ομαδική παραίτηση περίπου 50 βουλευτών από το κόμμα του Ερντογάν οι οποίοι στην πλειοψηφία τους είναι προσκείμενοι στο τάγμα του Γκιουλέν, ενώ κάποιοι από αυτούς διαφώνησαν ριζικά με την αντιμετώπιση του Ερντογάν στο δικαστικό σώμα θεωρώντας την στάση του σαν δικτατορική παρεκτροπή του Τούρκου πρωθυπουργού. Αν εκδηλωθούν αυτές οι παραιτήσεις, αντιλαμβάνεται κανείς τι πρόκειται να επακολουθήσει και σίγουρα θα ξεσηκωθεί θύελλα αποσταθεροποίησης όλου του πολιτικού συστήματος ενώ οι συνέπειες για την οικονομία θα είναι ολέθριες. Η πλήρης πολιτική επικράτηση του Ερντογάν βασίστηκε στο περίφημο τουρκικό οικονομικό θαύμα, που στηρίχτηκε κυρίως σε μεγάλα κατασκευαστικά έργα που αναλάμβαναν εταιρίες  με ισλαμικό προφίλ. Η τωρινή κρίση που ήδη έχει πλήξει σε σοβαρό βαθμό το χρηματιστήριο και η κατρακύλα της τουρκικής λίρας αν συνεχιστούν, θα προκαλέσουν καινούργιες εκρηκτικές καταστάσεις καθώς η αναστάτωση που θα προκληθεί θα είναι άνευ προηγουμένου.

 

Σε όλη αυτή την εσωτερική διαμάχη ξεχωρίζουν πέντε  πρόσωπα που θα κρίνουν και την έκβαση αυτής της κρίσης που θεωρείται σαν η σοβαρότερη στην σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας. Το πρώτο πρόσωπο φυσικά είναι ο Ερντογάν που προς το παρών κατευθύνει τις εξελίξεις και ελέγχει σχετικά σε καλό βαθμό τα πράγματα. Το δεύτερο πρόσωπο είναι ο νυν πρόεδρος, Αμπντουλάχ Γκιούλ, που αν και για πολλούς είναι το alter ego του Ερντογάν έχει δείξει ότι διαφωνεί σε ορισμένες επιλογές του Τούρκου πρωθυπουργού κάτι που σημειώνεται σαν σημαντικό στοιχείο. Τα άλλα δυο πρόσωπα είναι ο νέος υπουργός Εσωτερικών, ο Efkan Ala, που ανήκει στον στενό πυρήνα του Ερντογάν και έχει αναλάβει να παίξει τον ρόλο του σκληρού στην αντιμετώπιση των προσκείμενων στον Γκιουλέν στους κόλπους της αστυνομίας και της τουρκικής ασφάλειας. Το άλλο πρόσωπο δεν είναι άλλος από τον Hakan Fıdan, αρχηγό  της ΜΙΤ, που επίσης είναι από τα πιο έμπιστα πρόσωπα του Ερντογάν αλλά θεωρείται το «κόκκινο πανί» για τους Ισραηλινούς και για τους Αμερικανούς καθώς έχει συμβάλει καθοριστικά τις φιλοιρανικές επιλογές του Ερντογάν κάτι που έχει εξοργίσει τους Ισραηλινούς. Τέλος υπάρχει ένα ακόμα πρόσωπο που θα παίξει σημαντικό ρόλο και ο οποίος είναι σχετικά άγνωστος στην Ελλάδα. Αυτός είναι ο υποψήφιος δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης της κεμαλικής παράταξης και πρώην δήμαρχος της περιοχής του Sisli, Mustafa Sarıgül. Ο Mustafa Sarıgül είναι πολύ δημοφιλής, προορίζεται να αναλάβει την ηγεσία των κεμαλικών και έχει καταφέρει για πρώτη φορά να περάσει στις σφυγμομετρήσεις τον υποψήφιο του Ερντογάν για την δημαρχία της Κωνσταντινούπολης, νυν δήμαρχο, Kadir Topbaş. Άλλωστε να μην ξεχνάμε ότι και ο Ερντογάν ξεκίνησε από την δημαρχία της Κωνσταντινούπολης.   

 

Το σημαντικό είναι όμως να εξετάσουμε  από όλη αυτή την κρίση  ποιοι πιθανοί κίνδυνοι διαγράφονται για την χώρα μας. Η πιο πιθανή προοπτική για τη Τουρκία αν συνεχιστεί, (και αυτό είναι το πιο πιθανό), η κρίση είναι ότι ο Ερντογάν θα κατρακυλήσει σε πιο αδιάλλακτες θέσεις και σε πιο βίαιη καταστολή των αντιδράσεων. Αυτό εγκυμονεί τον μεγάλο κίνδυνο εσωτερικών ταραχών που μπορεί να κλονίσουν ακόμα και την ίδια την συνοχή της Τουρκίας.  Αυτό μπορεί να οδηγήσει το τουρκικό καθεστώς για εκτόνωση της κρίσης σε  μεγαλύτερη προκλητικότητα προς εξωτερικές κατευθύνσεις. Μια Ελλάδα πλήρως αποδυναμωμένη, μια Ελλάδα υπό ευρωπαϊκή κατοχή και μια ελληνική κοινωνία καταπονημένη και εξαντλημένη από την οικονομική κρίση, φαντάζει να είναι προκλητικό δέλεαρ για κάποιους ανεγκέφαλους στην Άγκυρα, (τον τελευταίο καιρό συνεχώς πληθαίνουν τα ειρωνικά δημοσιεύματα στον τουρκικό τύπο για την κατάσταση στην χώρα μας). Άραγε έχουν γνώση οι φύλακες ;

 

ΝΙΚΟΣ ΧΕΙΛΑΔΑΚΗΣ

Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος