Πιπερού! Από τα παραδοσιακά έθιμα της Ιερισσού

Αυτή την εποχή τα προηγούμενα χρόνια, αναβίωνε το έθιμο της Πιπερούς από τον Π.Σ. Ιερισσού "Ο Κλειγένης" Πράγματι, από την πρώτη κιόλας χρονιά φάνηκε πολύ αποτελεσματικό στην πρόκληση της βροχής, σε σημείο ο Σύλλογος να ακούει τα ανάλογα σκωπτικά σχόλια (μπινελίκια) από τους ξενοδόχους και τους άλλους επαγγελματίες του τουρισμού! Πιπιρού “Πιπερού, δροσολογού, περικάλισι το …

Έθιμα και παραδόσεις του γάμου στην παλιά Ιερισσό

(μέσα από την αφήγηση της Βενετίας Αποστολίδου- Μαρίνου) Δημοσιεύθηκε στο 19ο τεύχος του Κυττάρου Ιερισσού Κείμενο: ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΑΣΤΕΡΓΙΟΣ Ο γάμος αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους σταθμούς στη ζωή ενός ανθρώπου και σε παλιότερες εποχές αποτελούσε και ένα σημαντικό πολιτισμικό γεγονός στην κοινότητα ενός χωριού. Τα έθιμα του γάμου σηματοδοτούσαν ως ένα σημείο τις σχέσεις και …

Πρωτομαγιά: Ήθη κι έθιμα

Την πρώτη ημέρα του Μαΐου γιορτάζουμε δυο γεγονότα. Γιορτάζουμε τη μέρα των εργατών και είναι αφιερωμένη στην εξέγερση των εργατών στις Η.Π.Α το 1886, η οποία έχει καθιερωθεί επίσημα πλέον σαν ημέρα απεργίας. Την Πρωτομαγιά, γιορτάζουμε επίσης τη μέρα των λουλουδιών και της Άνοιξης, μια αρχαία εορτή, την οποία τιμούμε και σήμερα φτιάχνοντας στεφάνια. H …

Η «Ασπροδευτέρα» και το «νυφοδιάλεγμα» στην Καλαμπάκα

Για τα «Πασχαλόγιορτα» της Καλαμπάκας (εκδηλώσεις λαϊκής έκφρασης που εντάσσονται στις ημέρες του Πάσχα), ο αείμνηστος Στέφανος Θανασούλας γράφει στο βιβλίο του «Λαογραφικά Καλαμπάκας»: «Η δεύτερη μέρα του Πάσχα η Ασπροδευτέρα ή Νιά Δευτέρα γιορτάζεται κι αυτή λαμπρά. Το απόγευμα όλοι πηγαίνουν στην Πουλιάνα, όπου στήνεται χορός με τραγούδια τοπικά, τα «καλαμπακιώτικα». Πρώτος σέρνει το …

Μεγάλη Παρασκευή: Η ζωή εν τάφω

Τη Μεγάλη Παρασκευή έχουμε την κορύφωση του Θείου Δράματος και στις απανταχού εκκλησίες θα ψαλεί ο επιτάφιος θρήνος- Παραδόσεις κι έθιμα Γνωστότερη στάση των εγκωμίων, η πρώτη όπου ψάλλεται σε κλίμα βαθιάς συγκίνησης το: Η ζωή εν τάφω κατετέθης, Χριστέ, και αγγέλων στρατιαί εξεπλήττοντο, συγκατάβασιν δοξάζουσαι την σην.Η ζωή, πως θνήσκεις;πως και τάφω οικείς; του …

Μεγάλη Πέμπτη: Γιατί βάφουμε κόκκινα τα αυγά και φτιάχνουμε τσουρέκια

Το βάψιμο των αβγών είναι το κατεξοχήν πασχαλινό έθιμο και γίνεται κάθε Μεγάλη Πέμπτη. Τα κόκκινα ή διακοσμημένα αβγά τα συναντάμε πριν από τα χρόνια του Χριστού, στην αρχαία Ρώμη, την Κίνα, την Γαλιλαία, την Περσία και την Αίγυπτο, όπου μοιράζονται σε ανοιξιάτικες γιορτές αφού -μαζί με τα κουνέλια- αποτελούσαν αρχαίο σύμβολο γονιμότητας, άξιο λατρείας …

Παραδοσιακά Λαζαράκια για τον Λάζαρο

«Λαζαράκια για τον Λάζαρο αν δεν πλάσεις, ψωμί δεν θα χορτάσεις», συνήθιζαν να λένε παλαιότερα, αφού πίστευαν ότι σύμφωνα με την παράδοση ο αναστημένος φίλος του Χριστού είχε παραγγείλει: «Όποιος ζυμώσει και δε με πλάσει, το φαρμάκι μου να πάρει…» Για την ψυχή του Λάζαρου οι γυναίκες ζυμώνουν ανήμερα το πρωί του Σαββάτου ειδικά κουλουράκια, …

Καθαρά Δευτέρα, ήθη και έθιμα της χώρας μας μετά το τέλος του Τριωδίου

Καλή Σαρακοστή! Οι ξέφρενοι εορτασμοί του Τριωδίου ολοκληρώνονται την Καθαρή Δευτέρα. Μια ιδιαίτερη μέρα για τη χώρα μας, καθώς συμβολίζει την πνευματική και σωματική «κάθαρση» πριν από την κατάνυξη της Μεγάλης Σαρακοστής. Τελευταία ευκαιρία λοιπόν για γιορτή, και η εξοχή έχει την τιμητική της! Ζωντανή παραδοσιακή μουσική στη διαπασών∙ τραγούδι και χορός∙ σαρακοστιανά εδέσματα σε …

Τσικνοπέμπτη: Τι γιορτάζουμε και γιατί τσικνίζουμε

Αν και οι Έλληνες το θεωρούμε καθαρά δικό μας έθιμο, το «τσίκνισμα» της Τσικνοπέμπτης, δηλαδή η συνήθειά μας να ενδίδουμε σε κρεατοφαγικές «ατασθαλίες», δεν είναι αποκλειστικά ελληνική υπόθεση. Πόσοι για παράδειγμα γνωρίζετε ότι παραλλαγή του εθίμου συναντούμε και στη Γαλλία και στη Γερμανία; Οι Γερμανοί λοιπόν γιορτάζουν αντίστοιχα την Weiberfastnacht, οι Γάλλοι τη Mardi Gras …

Πόρος Έβρου: Σε ψωμάκια ο σταυρός αντί σε ύδατα

Ένα έθιμο που καλά κρατεί εδώ και πολλά χρόνια θα αναβιώσει και φέτος στον Πόρο του Έβρου. Εκεί σταυρός αντί να πεταχτεί σε ύδατα, όπως συνηθίζεται, θα τοποθετηθεί μέσα σε ψωμάκια! Συγκεκριμένα στον Πόρο της ενότητας Φερών ανήμερα των Φώτων ο παπάς της εκκλησίας μοιράζει σε όλους, γυναίκες, άνδρες και παιδιά ψωμάκια. Μέσα σε ένα …

Ραγκουτσάρια – γιάλα- γιάλα – μπαμπούγερα: Ήθη και έθιμα των Φώτων

Στις 06 Ιανουαρίου, των Φώτων, η Εκκλησία εορτάζει και τιμά τη Βάπτιση του Ιησού Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό από τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Σε κάθε μεριά της Ελλάδας, αναβιώνουν, ήθη και έθιμα των Φώτων, μύθοι και παραδόσεις. Οι γηραιότεροι θυμούνται και διηγούνται στους νέους τα κάλαντα, τα ρουγκάτσια, τα μπαμπούγερα κι άλλα πολλά. ΠΑΡΑΜΟΝΗ …

Το έθιμο του ποδαρικού: Το ρόδι, η πέτρα και το σίδερο

Πολλοί άνθρωποι είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί ακόμα και στις μέρες μας, για το ποιος θα μπει πρώτος στο σπίτι τους τη νέα χρονιά, δηλαδή θα κάνει ποδαρικό. Έτσι, από την παραμονή λένε σε κάποιο δικό τους άνθρωπο, που τον θεωρούν καλότυχο και γουρλή, να έρθει την Πρωτοχρονιά να τους κάνει ποδαρικό. Μάλιστα πολλές φορές επιλέγονται παιδιά, …

Αγία Βαρβάρα – Έθιμα ανά την Ελλάδα

Σύμφωνα με το θρύλο που τυλίγει τις πηγές της πόλης, κατά τους Βυζαντινούς χρόνους υπήρχε στο χώρο όπου βρίσκεται σήμερα η λίμνη ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στην Αγία Βαρβάρα. Οι Τούρκοι, όταν κατέλαβαν την πόλη το 1380, το γκρέμισαν και στη θέση του προσπάθησαν να φτιάξουν ένα τζαμί. Με θαύμα, όμως, της Αγίας Βαρβάρας πλημμύρισε η …

Ύψωση του Τιμίου Σταυρού -Η λαογραφία

Μεγάλη δεσποτική εορτή της Χριστιανοσύνης, με την οποία τιμάται κάθε χρόνο στις 14 Σεπτεμβρίου η διπλή ανεύρεση του Σταυρού πάνω στον οποίο μαρτύρησε ο Ιησούς Χριστός. Στη χώρα μας γιορτάζουν ο Σταύρος και η Σταυρούλα. - Η γιορτή του Σταυρού έχει ιδιαίτερη σημασία για τους γεωργούς, διότι αποτελεί την αφετηρία της νέας χρονιάς, ενόψει της …

Το έθιμο της φανουρόπιτας

Της αποδίδεται η ικανότητα να φανερώνει χαμένα αντικείμενα ή και πρόσωπα. Μύθος ή αλήθεια, η φανουρόπιτα είναι ένα νηστίσιμο κέικ που παραδοσιακά φτιάχνεται στη γιορτή του Αγίου Φανουρίου, στις 27 Αυγούστου, χωρίς συγκεκριμένη συνταγή και με μόνη προϋπόθεση ο αριθμός των υλικών της να είναι μονός. Η φανουρόπιτα είναι μια γλυκιά, νηστίσιμη πίτα (παραδοσιακά φτιάχνεται …

Έθιμα της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος

Η Μεταμόρφωση του Σωτήρος, ως σπουδαία δεσποτική εορτή, αποτελεί εξαίρεση εθιμικά καθιερωμένης ιχθυοφαγίας, μέσα στην σύντομη αλλά αυστηρή νηστεία του Δεκαπενταύγουστου. Σε πολλούς τόπους πιστεύουν ότι την παραμονή το βράδυ, κάποια ώρα, ανοίγουν ξαφνικά οι ουρανοί και φαίνεται το «άγιο φως», σε όσους είχαν την υπομονή και την πίστη να ξαγρυπνήσουν. Ανήμερα δε, προσφέρουν στους …

Οι «ρίζες» των εθίμων

Πολύς λόγος γίνεται στις μέρες μας για την καταγωγή και την προέλευση διαφόρων εθίμων, ιδιαίτερα μάλιστα για όσες εθιμικές μορφές σχετίζονται με τη θρησκευτική λαογραφία, δηλαδή τον κύκλο της ζωής (γέννηση – γάμο – θάνατο) και τον κύκλο του χρόνου, τον ετήσιο εορτολογικό κύκλο. Του Μ. Γ. Βαρβούνη Καθηγητής Λαογραφίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Πρόκειται …

Αυτό το Σάββατο είναι τα Χρυσά Κόλλυβα

Εννέα μέρες μετά την Ανάληψη του Χριστού, δηλαδή το Σάββατο πριν την Κυριακή της Πεντηκοστής, η Εκκλησία μνημονεύει όλους τούς κεκοιμημένους από τον Αδάμ μέχρι σήμερα. Το Ψυχοσάββατο αυτό, σε πολλά μέρη της Ελλάδας, φτιάχνουν τα χρυσά κόλλυβα. Η λαϊκή παράδοση, αλλά και οι θρύλοι, αναφέρουν σε σχέση με τα χρυσά κόλλυβα ότι ο Χριστός …

Τι συμβολίζει το μαγιάτικο στεφάνι

Εξορμήσεις στην εξοχή, λουλουδένια στεφάνια, αρώματα ανοιξιάτικης μέρας. Μικροί και μεγάλοι την Πρωτομαγιά σπεύδουν να γιορτάσουν στη φύση την αναγέννησή της, καθώς η Πρωτομαγιά ουσιαστικά θεωρείται η πρώτη μέρα της άνοιξης. Είναι μέρα που μεταφέρει το μήνυμα της δύναμης, της νίκης, της επικράτησής της. Κάθε Πρωτομαγιά η φύση δίνει τη δική της μάχη και τελικά …

Τα έθιμα της Εβδομάδας της Διακαινησίμου

Μπορεί οι επτά ημέρες της Διακαινησίμου εβδομάδας να θεωρούνται ως «μία» ημέρα, όπως η Κυριακή του Πάσχα, ωστόσο, σε πολλά μέρη του τόπου μας, η κάθε ημέρα έχει τα δικά της ξεχωριστά έθιμα. Την Δευτέρα της Διακαινησίμου ένα ιδιαίτερο έθιμο αναβιώνει στα Γιαννιτσά Πέλλας, οι «Κουνιές». Σε επίκαιρα σημεία της πόλης στήνονται κούνιες, στις οποίες …